Η ιστολογική εξέταση αφορά την εξέταση ιστικών δειγμάτων κάτω από το μικροσκόπιο. Τα δείγματα υπόκεινται σε επεξεργασία και απαιτούν μια σειρά από προπαρασκευαστικές ενέργειες για να εξεταστούν και αναλυθούν, ανάλογα με το είδος του ιστού και το είδος της εξέτασης που ζητείται.
Γιατί η διάγνωση του παθολογοανατόμου έχει τόσο μεγάλη αξία για τον κλινικό ιατρό;
Γιατί στην ουσία είναι η τελική διάγνωση. Δηλαδή είναι το τελευταίο όπλο ενός κλινικού ιατρού. Αρχικά ο ιατρός προσεγγίζει έναν ασθενή με το να πάρει ένα ιστορικό, μετά με την κλινική του εξέταση, έπειτα θα προβεί σε μικροβιολογικές εξετάσεις και ταυτόχρονα σε απεικονιστικές.
Το τελικό του όπλο είναι η βιοψία. Γιατί μόνο έτσι μπορεί να έχει εικόνα του ίδιου του ιστού. Πολλές φορές υπάρχει η δυνατότητα βιοψίας και άλλες όχι.
Με βάση αυτά, γίνονται βιοψίες είτε διαγνωστικές είτε μετά από αφαίρεση του όγκου κατευθείαν στο χειρουργικό παρασκεύασμα.
Δείγματα που ορίζονται:
- Mεγάλα περιλαμβάνουν ολόκληρα όργανα ή τμήματα αυτών, τα οποία αφαιρούνται με την εγχείρηση.
- Μικρά δείγματα αποτελούν οι βιοψίες, που αποτελούν μικροσκοπικά τμήματα ιστού, για τον προσδιορισμό της διάγνωσης, πάνω στην οποία θα βασιστεί περαιτέρω η θεραπεία και η επιλογή της επέμβασης
Τι είναι η βιοψία;
- Η βιοψία είναι η ιατρική εξέταση η οποία περιλαμβάνει τη λήψη εντός τμήματος ιστού ώστε να καθοριστεί η παρουσία ή η έκταση μιας νόσου. Η λήψη της γίνεται από χειρουργό, επεμβατικό ακτινολόγο ή επεμβατικό καρδιολόγο και το ιστικό τεμάχιο εξετάζεται με τη χρήση μικροσκοπίου από ένα παθολογοανατόμο.
Τύποι βιοψίας:
- Βιοψία με λεπτή βελόνη: γίνεται με τη χρήση βελόνας μικρής διαμέτρου και αποσκοπεί στη λήψη μικρής ποσότητας κυττάρων ή υγρού
- Bιοψία με κόπτουσα βελόνα: γίνεται με τη χρήση βελόνας μεγαλύτερης διαμέτρου με την καθοδήγηση από υπέρηχο ή ακτινογραφικά και γίνεται λήψη κομματιού ιστού το οποίο έχει το μέγεθος κόκκου ρυζιού
- Στερεοτακτική βιοψία: η βιοψία γίνεται με τη λήψη βελόνας κενού η οποία καθοδηγείται με ακρίβεια με τη χρήση μαστογράφου ή άλλου ακτινολογικού μηχανήματος. Αφορά βλάβες που δεν είναι ορατές με τον υπέρηχο
- Ανοικτή ή χειρουργική βιοψία: γίνεται με τη χρήση αναισθησίας και περιλαμβάνει τη χειρουργική αφαίρεση τμήματος ή ολόκληρης της βλάβης
- Βιοψία με ξύρισμα: χρησιμοποιείται στις βιοψίες δέρματος και περιλαμβάνει τη χρήση ξυραφιού ώστε να αφαιρεθούν και να εξεταστούν τα ανώτερα στρώματα του δέρματος
Τι είναι χειρουργικό παρασκεύασμα;
Όλα τα παρασκευάσματα που αφαιρούνται κατα την διάρκεια του χειρουργείου και ειναι προς διάγνωση
- Ογκεκτομή (αφαιρεση κομάττι του οργάνου που εχει μολυνθεί απο τον όγκο)
- Ολική αφαίρεση οργάνου
- Αμφότερη εκτομή οργάνων (πχ μαστος)
- Καθαρισμός λεμφαναδένων
Διαδικασία
Γίνεται εξέταση του όγκου σε όλη του την έκταση ώστε να γίνει παθολογοανατομική σταδιοποίηση με την οποία μετά ο ασθενής θα πορευτεί στον ογκολόγο του για περαιτέρω αξιολόγηση της κατάστασης.
Με βάση αυτό το πόρισμα σχεδιάζει ο ογκολόγος την θεραπεία. Γίνεται δηλαδή μια παθολογοανατομική σταδιοποίηση και ταυτόχρονα μία κλινική σταδιοποίηση (κλινική σταδιοποίηση γίνεται κυρίως απεικονιστικά- δηλαδή βλέπει ο κλινικός ιατρός αν υπάρχουν μεταστάσεις, γιατί μετά αλλάζει όλο το προγνωστικό του ασθενή).
Για να εξαντλήσει ο κλινικός ιατρός το οπλοστάσιό του και στην ουσία να βάλει σωστή διάγνωση και το δεύτερο κομμάτι: έχοντας την διάγνωση να δει σε ποια φάση είναι η νόσος για να προβεί στα περαιτέρω.
ΤΜΗΜΑ ΑΝΟΣΟΪΣΤΟΧΗΜΕΙΑΣ
Η Istologic διαθέτει ενα πλήρως οργανωμένο τμημα Ανοσοϊστοχημείας (IHC), το οποιό στελεχωνέται απο έμπειρο και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό με πολυτεη εμπειρια στη διαχειριση των εκάστοτε αντισωμάτων για οποιαδήποτε νόσο.
Ποια είναι η σημασία της ανοσοϊστοχημικής δοκιμασίας, σαν περαιτέρω επεξεργασία ενός δείγματος για τον παθολογοανατόμο;
Το μείζον είναι να γίνει διάγνωση της φύσης του όγκου. Δηλαδή μπορεί να διαπιστώνεται ότι αυτό το υλικό είναι κακοήθεια, αλλά πολλές φορές πρέπει να διευκρινιστεί από τι κύτταρα προέρχεται. Αυτό γίνεται μόνο με ανοσοιστοχημικούς δείκτες .
Γενικές κατηγορίες είναι τα επιθηλιακά νεοπλάσματα, καρκινώματα και τα σαρκώματα. Αυτά χρήζουν ανοσοιστοχημείας για να διευκρινιστούν περαιτέρω .
Επίσης υπάρχει και το αντίσωμα ki67 (δείκτης πολλαπλασιασμού), που εκφράζει την επιθετικότητα του νεοπλάσματος . Όσο πιο μεγάλο είναι το ki67 τόσο πιο επιθετικός είναι ένας όγκος.
Το ίδιο ισχύει και για όλα τα προαναφερθέντα όργανα, όπως και στις ωοθήκες, όπου δεν μπορεί να προκύψει διάγνωση μόνο με την αιμοταξυλίνη-ηωσίνη, αλλά χρειάζονται περαιτέρω δείκτες για να προβούμε σε ακριβή διάγνωση, διότι υπάρχουν πολλές κατηγορίες.
ΒΙΟΔΕΙΚΤΕΣ
Τι είναι οι βιοδείκτες
Ουσίες που παράγονται από φυσιολογικά ή καρκινικά κύτταρα και εντοπίζονται σε βιολογικά υγρά (αίμα, ούρα, πτύελα) ή/και σε ιστούς.Υποδεικνύουν μια φυσιολογική ή παθολογική διαδικασία του κυττάρου.
Η εμπειρία και η εξιδίκευση του ιστοπαθολόγου να εκτιμήσει τους βιοδέικτες, οδηγούν με ακρίβεια στην παροχή της βέλτιστης θεραπέιας για τον ασθενή.
Οι βιοδείκτες μπορεί να είναι:
- Πρώιμης Ανίχνευσης(screening)
- Διαγνωστικοί
- Προγνωστικοί
- Προβλεπτικοί
- Παρακολούθησης ασθενούς
Ιδανικός βιοδείκτης πρώιμης διάγνωσης
- Ειδικότητα για τον συγκεκριμένο τύπο νεοπλασίας
- Διαδικασία μέτρησης εύκολη, επαναλήψιμη, γρήγορη, χαμηλού κόστους
- Ευκολία συλλογής δείγματος
*Κανένας διαθέσιμος δείκτης δεν ανταποκρίνεται στο ιδανικό – απόλυτο
Βιοδείκτες διάγνωσης
Προγνωστικοί δείκτες
Κλινική έκβαση του ασθενούς
- Μέγεθος όγκου
Ίαση: 90% των ασθενών με καρκίνο μαστού & μέγεθος όγκου <1cm
- Στάδιο νόσου
Μετάσταση σε λεμφαδένες ή άλλα όργανα
- Γονίδια του καρκινικού κυττάρου
HER-2, Ki-67, PCNA
Προβλεπτικοί βιοδείκτες
Πως υποστηρίζουν τη διαγνωστική διαδικασία;
- Αποτελούν ο κλειδί για τον εντοπισμό των ασθενών με το μεγαλύτερο όφελος από συγκεκριμένη θεραπεία
- Προσφέρουν Εξατομίκευση αντικαρκινικής θεραπείας «στοχεύουσες θεραπείες»
- Υποστηρίζουν την πλατφόρμα ανάπτυξης νέων φαρμάκων
Προβλεπτικοί βιοδείκτες παραδείγματα
- Ορμονικοί υποδοχείς – Καρκίνος μαστού Ορμονοθεραπεία
- HER-2 – Καρκίνος μαστού trastuzumab (Προβλεπτικός και προγνωστικός βιοδείκτης)